SaVOY CABBAGE AND BUCKWHEAT)
(You will eat your fingers!)
İkinci karalahana deneyişim. İlkini yıllar önce istanbul’da denemiştim sevmemiştim. Deri gibi sert bir bitki gelmişti. Ispanak varken, pazı varken, o kadar başka yeşillik varken bir daha karalahana yapmam demiştim. Bir keresinde de konuşmasıyla, edasıyla, safkan bir laz olan, alt katta oturan komşu karalahana sarması göndermişti. Aman Allah’ım o ne muhteşem lezzetti. Çok nefis yapmıştı o Karadenizli abla. Yıllar geçti hala unutamadım. Bir aile saadetini tamamlayacak bir unsur demiştim bu lezzetli yemek. Ama sadece Karadenizliler güzel yapar galiba demiştim…
Bizim eve karalahananın girdiğini hatırlamıyorum. Normal lahana da çok nadir girerdi ve sadece kışın sarması yapılırdı…
Cuma günü, bir arkadaşla bir dil projesi için hazırladığım aktivitelerin parasını almam için bir sözleşmeye imza atmam gerekiyormuş. Arabasıyla götürdü. Baktım arabasında bir çanta dolusu karalahana…. İstermisin alabilirsin dedi. Kendisi bahçesinde yetiştiriyormuş. Evinde çokmuş. Ben de ne yapılır bilmiyorum ama sana bir yemek uydurabilirim dedim….
Sözleşmeyi imzaladıktan sonra eve geldik.
Karalahanaları iyicie yıkayıp, saplarını ayırıp tencerenin altına dizdim. Yaprakları da kesmeden bu sapların üstüne yerleştirdim. Üstünü örtecek kadar su koyup hafif haşladım. Ablam hep öyle derdi: çok haşlama, yosun gibi olmasın!!! Yapraklı sebzeler hep azıcık diri kalsın derdi….
Zeytinyağında iri bir soğanı biraz kızarttıktan sonra, kocaman bir kırmızı biberi de ince ince doğrayıp neredeyse kızarmış soğanın içine attım. Bunlar kızarmaya yakın içine biraz da biber-domates salçası kattım. Bu karışıma, haşlayıp suyunu süzdüğüm karalahanaların önce sap tarafını doğrayıp kattım, sonra da yapraklarını. İki üç diş de sarmısağı iyice doğrayıp ilave ettikten sonra bir tavada iyice altını üstüne döndere döndere karıştırdım. İyice karıştıktan sonra bir iki kaşık sirke kattım, bir de limon sıktım. Çok lezzetli bir karışım oldu…
Bir tencerede de karabuğday ve karamercimek haşlamıştım. Onun içine de biraz karabiber biraz tuz biraz zeytinyağı ilave edince, pilavımsı bir yemek oldu. Karabuğday ve karalahanayı bir tabağa aldım. O da ne? Bu ikili birbirine çok uyan bir lezzet harmanı oluşturdu. Süper sağlıklı, süper lezzetli!
Biber acısı, sarmısak aroması, limon ekşisi ve karalahananın kendisine has tadı ve kokusu… İştah açıcı kıvamda bir lezzet harmanı…
Arkadaş da hayran kaldı.
Arkadaşa, bütün lahanaları bana bırak, bir yere götürmüyorsan dedim ve hepsini aldım… Yok, alabilirsin dedi ama sanki akşam davetli olduğu yere hediye götürüyordu. Hiç affetmedim. Hepsini aldım. Sadece Liverpool yazan çantayı geri iade ettim. Bir daha ki sefere de bu tarafa yolun düşerse karalahanasız gelme diye tembihledim….
İnternetten araştırınca bu mutfağa sokmadığımız Karalahana’nın aslında mutfakta baş köşeye geçmesi gereken bir nimet olduğunu okudum. O kadar çok faydası varmış ki… inanasım gelmedi. Herşey için şekere, kolesterole… faydası var diye satıyorlar. ingilizce sitelerden de kontrol ettim gerçekten bu kadar faydalı mı diye… Aynı mucizevi faydaları İngilizce siteler de söylüyordu. Ne mucizevi şifalı bir nimet işin ey şifa deposu Karalahana.
Zannedersem arkadaşımın karalahanaları benim elimden kurtulamayacak bundan sonra.
Karalahana’nın faydaları google’dan öğrendiğim kadarıyla:
Tüm süper sağlıklı yeşilliklerin arasında karalahana kraldır. Var olan en sağlıklı ve en besleyici bitki besinlerinden biridir. Turpgiller ailesine ait olan ve çorbası, yemeği, salatası, dolması yapılan bu iri ve kalın yapraklı sebzenin sağlık açısından faydaları saymakla bitmez.
Kansere karşı etkili
Diğer yapraklı sebzelerde olduğu gibi karalahana da antioksidanlar bakımından çok zengindir. Bunlar arasında beta-karoten ve C vitamini ile çeşitli flavonoidler ve polifenoller bulunur. Antioksidanlar, vücuttaki serbest radikallerin oksidatif hasarını önlemeye yardımcı olan maddelerdir. Yapılan araştırmalarda, düzenli olarak karalahana tüketen kadınlarda meme kanseri oluşma riskinin azaldığı gösterilmiştir.
Kan dolaşımını düzenler
Karalahanadaki potasyum, kan dolaşımının düzenlenmesine yardımcı olur. Yüksek tansiyon, baş ağrısı gibi şikayetlere karşı tüketilebilir.
Göz sağlığını korur
İçerdiği beta-karotenler sayesinde göz sağlığını korumaya da yardımcı olan karalahana, katarakt oluşumunu engeller.
İltihaplanmayı önler
İltihap, artrit, kalp hastalığı ve birçok otoimmün rahatsızlıkların bir numaralı sebebidir ve hayvansal gıda tüketimiyle tetiklenir. Karalahana, iltihaplanmadan kaynaklanan bu hastalıkları önleyici özelliğe sahiptir.
Kalp hastalığı riskini azaltır
Karalahana, kalp hastalığı riskini azaltabilecek kolesterolü düşürmeye yardımcı olur. Ayrıca kandaki şeker oranını düşürdüğü bilinmektedir.
ÖNEMLİ NOT: Kara lahana, tiroid bezlerinin sağlıklı çalışabilmek için ihtiyaç duyduğu iyodinin absorbe edilmesini engelleyebilmektedir. Tiroid rahatsızlıkları bulunan kişilerin karal ahana tüketirken dikkatli olması gerektiği konusunda uyarıyor.